Melding doen
Groengebied Amstelland | Nieuws | Maak kennis met de rietvogels van Klarenbeek
Publicatiedatum: 28 maart 2020
Ken je de bijzondere wereld van Klarenbeek, in Zuidoost achter het AMC? Hier komt het oudhollandse cultuurlandschap weer tot leven, waar diverse vogels in het rietland broeden.
Natuurgebied KlarenbeekRond 1990 kregen de oprichters van Natuurvereniging de Ruige Hof het terrein tussen het volkstuincomplex de Vijf Slagen en het nog in te richten park de Hoge Dijk toegewezen. Er bleek schuin door het terrein een zandlichaam in het veen te zijn aangebracht, voor kabels en leidingen van kantoren en industrie in Zuidoost. De Ruige Hof heeft het terrein destijds ingericht als kleinschalig cultuurlandschap met hooiland, schapenweide, een houtsingel en grienden. De zandstrook werd omgetoverd tot rietstrook, zodat het water dat bij droogte soms noodgedwongen ingelaten moet worden hierdoor gefilterd wordt.
Klarenbeek - Foto: Hans Doorenbosch
Rietvogels houden van stevig riet dat jaren staat. In de loop dar jaren zijn er diverse soorten vogels die bij Klarenbeek in het rietland broeden, we stellen er graag een aantal aan je voor.
De winterkoningHet is niet een echte rietvogel, maar je hoort de winterkoning het hele jaar door bij Klarenbeek. Een klein bruin fijngetekend vogeltje, dat graag zijn staart omhoog zet en al voor zonsopgang zijn lied met rollertjes zingt. Hij strekt maar 9 cm en weegt 10 gram, net zoveel als het gewicht van 2 A4’tjes.
Het is een vogel die in de winter niet wegtrekt en daarmee loopt hij ook meteen een groot risico: de winterkoning leeft alleen van insecten en daar kan in de winter een groot gebrek aan zijn. Het vogeltje kruipt zelfs onder sneeuw om ze te vinden. In het voorjaar bouwt het mannetje een aantal nesten meestal laag in struikjes, het vrouwtje kiest er een uit, stoffeert het nest en legt 4 eieren die niet groter zijn dan het laatste kootje van je pink. Ze broedt de eieren in 2 weken uit, terwijl het mannetje alweer vrouwtjes naar de andere nesten lokt. Het vrouwtje voedt de jongen, die na 2 weken kunnen vliegen.
Winterkoning - Foto: Gerda de Bruijn
De rietgorsEen andere vogel die half februari vaak al in het riet arriveert, is de rietgors. De mannetjes zijn te herkennen aan de zwarte kop met een boa om zijn nek, een bruin lijf en witte staartranden. Waar de minder gekleurde vrouwtjes een verborgen leven leiden, zitten de mannetjes vaak hoog in een rietstengel hun liedje te zingen,
In de winter verblijft de rietgors langs de Atlantische kusten tot in Frankrijk. Deze vogel eet wel zaden, alleen de jongen worden met insecten gevoerd. Precies de reden waarom ze hier komen broeden: in het voorjaar is hier een overvloed aan insecten om de jongen mee te voeden. De rietgors is wat groter dan de winterkoning: 15 cm van kop tot staart en ongeveer 20 gram. In april maakt vooral het vrouwtje een nest op de laag omgevallen riet (‘kniksellaag’). Ze legt beige eieren met een mooie tekening erop. Na een broedtijd van 2 weken voeren beide ouders de uitgekomen jongen in 2 weken tot vogels die kunnen vliegen.
Rietgors mannetje - Foto: Gerrit Alink
De blauwborstEind maart komt de blauwborst, met 13 cm en 17 gram qua omvang precies tussen de winterkoning en rietgors in. Het mannetje is een prachtige verschijning: een blauwe borst met een witte ster en roodoranje in de staart. Ook bij deze vogel is het vrouwtje vooral bruin en verborgen.
Vaak begint de blauwborst wat aarzelend te zingen, maar het wordt steeds driftiger en klimt daarbij omhoog in het riet of hoger in een struik. Tenslotte maakt hij een baltsvluchtje en daalt met gespreide vleugeltjes weer neer in het riet. De blauwborst komt meestal met een paar tussenstops van ten zuiden van de Sahara: de Sahel. Hier stromen de Senegalrivier en de Niger, die soms hele vlakten onder water zetten en waar deze vogels het grootste deel van het jaar doorbrengen. Ze steken de Sahara in één keer over: een tocht van 1500 km. Met 40 km per uur is dat voor dit vogeltje bijna twee dagen vliegen. Tevoren vetten ze op tot meer dan anderhalf maal hun gewicht, maar niet te veel: dan is opstijgen en vliegen te zwaar. Ook is het met dat gewicht moeilijker aan roofvogels te ontkomen. Als de voedselsituatie in de Sahel of onderweg niet gunstig is dan halen velen de terugtocht niet. Met de klimaatverandering lijken sommigen in Zuid-Europa te overwinteren.
De blauwborst broedt het liefst in verruigend rietland, maar soms ook in koolzaad. Hun voedsel bestaat naast insecten vaak ook uit bessen en zaden. Het vrouwtje bekleedt het nestje vlakbij de grond met een laagje pluisjes, voor zij hier 4 groenige eieren met roodbruine stippen legt. Na ongeveer 2 weken broeden en 2 weken door beiden op nest voeren kunnen de jongen vliegen.
Blauwborst mannetje - Foto: Hans Niekus
De waterralSoms hoor je een speenvarkenachtig gegil uit het riet: dat is de waterral. Deze vogel is verwant aan het waterhoen, die vaak meer mensen kennen. De waterral leeft met zijn smalle lijf verborgen tussen de rietstengels, blijft het hele jaar op dezelfde plek en eet van alles. Van insecten, plantjes tot kleine vogeltjes. Ze leggen wel 10 eieren en gaan pas broeden als alle eieren gelegd zijn, zodat de jongen tegelijk uitkomen. De jongen verlaten al snel het nest om zelf voedsel te zoeken. Als ze nog klein zijn, hebben ze nog geen vleugels en gebruiken ze die stompjes als armpjes om terug het nest in te klauteren.
Waterral - Foto: Mirjam Vroomen
Er leven overigens nog veel meer vogels in het riet maar die broeden hier niet. Zo zijn de wilde eend, waterhoen, fuut, meerkoet, roodborst, watersnip en sprinkhaanzanger ook graag geziene gasten in het riet van Klarenbeek.
Meer weten over Klarenbeek en de Ruige HofKlarenbeek is onderdeel van Natuurvereniging de Ruige Hof, gelegen aan de Abcouderstraatweg in Amsterdam (tussen AMC en Abcoude) en wordt onderhouden door vrijwilligers. Op het terrein van 6 hectare is het goed wandelen over onverharde paden, waarbij je uitgebreid flora en vogels kunt bekijken. Normaal gesproken is er eens in de paar weken op zondagochtend een vogelwandeling over Klarenbeek en het park de Hoge Dijk, waarbij je nog veel meer te weten komt over de vogels in dit bijzondere natuurgebied.
Bekijk voor meer informatie en nieuws over de vogelwandelingen de website van de Ruige Hof.
**Het kabinet roept iedereen op thuis te blijven om zo de kans op verspreiding van het coronavirus te verkleinen. Besluit je toch even een frisse neus te halen in een van de recreatiegebieden van Groengebied Amstelland, volg dan de richtlijnen van de rijksoverheid.**