Melding doen
Groengebied Amstelland | Over | Karakteristieke boerderijen in Groengebied Amstelland
Publicatiedatum: 6 juli 2023
Karakteristieke boerderijen in ons gebied zijn nog steeds in gebruik en dragen bij aan de unieke charme van het gebied. Vaak gebouwd in een specifieke stijl, die typerend is voor de omgeving.
Met name Ouder-Amstel telt van oudsher veel boerenbedrijven. De geschiedenis van dit gebied gaat terug tot in de middeleeuwen. Langs de Amstel vind je mede daarom veel historische boerderijen, net als in de Ronde Hoep. Vandaag de dag kun je hier zelfs nog aan het bijzondere slotenpatroon terugzien hoe men zich in de vroege middeleeuwen in dit gebied vestigde. De eerste bewoners ontwaterden hier de moerassige wildernis, om het geschikt te maken voor landbouw en veeteelt.
De Ronde Hoep
In Amstelland tref je voornamelijk twee soorten boerderijen aan: een dwarshuisboerderij of een langhuisboerderij. Een dwarshuisboerderij is een type boerderij waarbij het woonhuisgedeelte dwars op het boerderijgedeelte is gebouwd. Dit type boerderij werd voornamelijk gebouwd tussen de 17e en 19e eeuw en is nog steeds veel te vinden in verschillende delen van ons land.
Een langhuisboerderij wordt gekenmerkt door zijn langwerpige vorm, waarbij het woonhuis, de stal en de schuur in elkaars verlengde liggen. Beiden bevinden zich onder één doorlopend dak. Dit type boerderij werd voornamelijk gebruikt voor veeteelt, zoals koeien, varkens en schapen.
We lichten hierbij een aantal historische boerderijen in ons gebied uit:
Aan de oostzijde van de Ronde Hoep vind je op Waver 37 boerderij Maria Bouw, een boerderij uit circa 1870. Dit gemeentelijk monument bestaat uit een groot hoofdgebouw en halfhoge kelder onder het hele gebouw. De boerderij heeft aan de voorkant grote ramen en dakramen en bestaat uit een winterhuis met aangebouwde stal, zomerhuis met aangebouwde stal, een houten schuur en een kapberg.
Boerderij Mariabouw - beeld: Historisch Amstelland
Zowel het winter- als het zomerhuis hebben mooie symmetrische gevels, monumentale vensters en details als hanenkammen en sierpleisterwerk. Het perceel en het erf zijn opgesplitst: 37A (zomerhuis) en 37B (winterhuis) hebben verschillende eigenaren.
Vlakbij de Ouderkerkerplas ligt de historische boerderij Elisabeth Hoeve, op de Middenweg 5. Het oorspronkelijke bouwjaar is uit circa 1880, maar de hoeve is begin deze eeuw gerenoveerd. De Elisabeth Hoeve is een dwarshuisboerderij.
Boerderij Elisabeth Hoeve - beeld: Historisch Amstelland
Het authentieke dwarshuis bevat een verlaagde aanbouwkeuken met daar achter stalruimte en een hooiberg. Deze boerderij is beeldbepalend langs de Amstel, vanwege het hoge voorhuis en de mooie bovenramen.
In de Klein Duivendrechtsepolder ligt de karakteristieke boerderij Amstel-Land goed verscholen achter het groen. Deze boerderij met fraaie bovenramen is gebouwd voor 1900. Amstel-Land bestaat uit een hoog voorhuis en een lagergelegen zomerhuis. Op het boerenerf bevindt zich onder andere een boomgaard met hoogstamfruitbomen en verspreid staan op vele plekken kleurige bloemen en struiken. De eerste vermelding van de boerderij aan de Binnenweg 5 stamt uit 1693, maar het vermoeden bestaat dat het eerder gevestigd is.
Boerderij Amstel-Land
In Diemen is op de Overdiemerweg 13 ook nog een prachtige historische boerderij te vinden: boerderij Jacht- en Vislust. Het dwarshuis van deze boerderij dateert uit de 18e eeuw en vormt het oudste gedeelte. Tussen 1870 en 1915 werd de boerderij ingrijpend verbouwd en kreeg het in etappes de huidige vorm.
Boerderij Jacht- en Vislust
Het lijkt er overigens op dat er op deze plek al veel eerder sprake van bewoning was. Archeologen hebben langs de Overdiemerweg sporen van een houten ontginningsboerderij uit het begin van de 11e eeuw gevonden. Jacht- en Vislust is in deze omgeving de laatste goed bewaard gebleven dwarshuisboerderij, en is daarmee een voorbeeld van dit type boerderijen uit de tweede helft van de 19de eeuw met oudere 18de-eeuwse kern.
Naast de hierboven genoemde fraaie exemplaren zijn er nog vele andere monumentale boerderijen in het gebied te vinden. Elk met hun eigen geschiedenis en karakteristieke kenmerken. Je kunt hier onder andere meer over lezen op de website van Historisch Amstelland.
Ook is er een bijzonder boek verschenen over het belang van boeren en boerderijen in Amstelland. In de zeventiende en achttiende eeuw vormden pachtboerderijen namelijk een vast onderdeel van de vele buitenplaatsen rond Amsterdam. In Boeren op de buitenplaats lees je hier meer over, en kom je te weten welke rol die boerderijen en pachtboeren speelden in het buitenleven van de Amsterdamse elite.
Voor dit boek onderzocht landschapshistoricus Gerrit van Oosterom ruim honderdzestig buitenplaatsen uit het Amstelland, hun eigenaren, pachtboeren en landbezit.
Lees hier meer cultuurhistorische artikelen over Groengebied Amstelland.